رفتار امیرالمؤمنین علی علیه السلام با ایرانی ها

مطالب پیشنهادی ...

توضیح

رفتار امیرالمؤمنین علی علیه السلام با ایرانی ها

عدالت در دریافت خراج

سخت گیری در دریافت خراج و مالیات از کارهایی است که حاکمان جور انجام می دادند. حاکمان محلّی نیز چون برای اقلیت ها شخصیتی قائل نبودند، سختگیری های شدیدی داشته و به آنها بی احترامی می کردند و گاهی برای دریافت خراج آنها را به بادِ کتک می گرفتند. تعبیرِ "باج و خراج" در فارسی حکایت از برخورد منفی است که خراج دهندگان داشته اند. شیوه ی دریافت خراج از ایرانیان، که توسط امیرالمؤمنین (ع) بنیان نهاده شد، حکایت از آن دارد که ایشان با دیدی انسانی به اقلیت ها می نگریسته و نسبت به دریافت خراج نه تنها سختگیر نبود، بلکه بسیار آسان گیر و خوش برخورد بوده است.

هشدار از خيانت به بيت المال‏

نامه به زياد بن ابيه زمانى كه در حكومت بصره جانشين عبد اللّه بن عباس بود، و عبد اللّه در آن وقت از جانب حضرت بر بصره و نواحى اهواز و فارس و كرمان حكمران بود:

همانا من، براستى به خدا سوگند مى‏ خورم، اگر به من گزارش كنند كه در اموال عمومى خيانت كردى، كم يا زياد، چنان بر تو سخت گيرم كه كم بهره شده، و در هزينه عيال، در مانده و خوار و سرگردان شوى! با درود (نامه،20)

سخت گيرى در مصرف بيت المال

نامه به مصقلة بن هبيره شيبانى، فرماندار اردشير خرّه «فيروز آباد» از شهرهاى فارس ايران كه در سال 38 هجرى نوشته شد:‏

گزارشى از تو به من دادند كه اگر چنان كرده باشى، خداى خود را به خشم آورده‏اى، و امام خويش را نا فرمانى كرده‏اى، خبر رسيد كه تو غنيمت مسلمانان را كه نيزه‏ها و اسب‏هايشان گرد آورده و با ريخته شدن خون‏هايشان به دست آمده، به اعرابى كه خويشاوندان تواند، و تو را برگزيدند، مى ‏بخشى! به خدايى كه دانه را شكافت، و پديده‏ ها را آفريد، اگر اين گزارش درست باشد، در نزد من خوار شده و منزلت تو سبك گرديده است! پس حق پروردگارت را سبك مشمار، و دنياى خود را با نابودى دين آباد نكن، كه زيانكارترين انسانى آگاه باش، حق مسلمانانى كه نزد من يا پيش تو هستند در تقسيم بيت المال مساوى است، همه بايد به نزد من آيند و سهم خود را از من گيرند.(نامه،43)

و در نامه ای دیگر خطاب به زیاد بن ابیه که حاکم شهرهای فارس و تابع شده بود وی را از گرفتن خراج پيش از رسيدن وقت آن نهى فرمود گفت: